Startup đứng trước kẻ gây rối COVID-19
Các công ty khởi nghiệp được coi là kẻ phá vỡ các mô hình kinh doanh truyền thống. Nhưng họ cũng đang phải đối mặt với một tác nhân gây rối loạn nguy hiểm khác, đó là dịch bệnh.
COVID-19 đang ngày càng ảnh hưởng đến nền kinh tế toàn cầu, trong đó có Việt Nam. Nhiều công ty lớn có tiềm lực tài chính cũng đang lao đao, phải cắt giảm mạnh chi phí và nhân sự. Còn đối với các công ty nhỏ, đặc biệt là các công ty mới thành lập lại càng khó khăn hơn trước sự đào thải khốc liệt này.
Startup yếu đừng ra gió!
Về tác động của dịch bệnh ở Việt Nam, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) báo cáo, 85% doanh nghiệp cho biết thị trường bị thu hẹp vì dịch bệnh; 60% doanh nghiệp thiếu vốn, đứt dòng tiền; 40% doanh nghiệp thiếu nguồn cung nguyên liệu… và 82% doanh nghiệp cho rằng doanh thu năm 2020 sẽ bị sụt giảm so với năm 2019 và nếu dịch bệnh căng thẳng, 50% doanh nghiệp chỉ trụ được 6 tháng.
Theo số liệu do Cục Quản lý đăng ký kinh doanh (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) công bố, 7 tháng đầu năm nay có khoảng 63.500 công ty rời thị trường, tăng gần 11% so với cùng kỳ năm 2019. Bình quân khoảng 9.060 công ty đóng cửa mỗi tháng, chủ yếu ở các nhóm vốn nhỏ và mới thành lập. Gần 33.000 công ty trong số này nộp đơn xin tạm ngừng kinh doanh, tăng hơn 40% so với cùng kỳ. Đây là năm ghi nhận số lượng doanh nghiệp tạm ngừng hoạt động cao nhất kể từ năm 2015, tăng đều ở tất cả các lĩnh vực.
Các công ty hoạt động trong lĩnh vực bất động sản, giải trí, lưu trú và ăn uống có tỷ lệ đóng cửa kinh doanh cao nhất. Điểm đặc biệt là hầu hết các doanh nghiệp đóng cửa đều có thời gian hoạt động ngắn, một nửa có tuổi đời dưới 5 năm, quy mô vốn dưới 10 tỷ đồng, trong đó không thể không kể đến số lượng lớn các startup. Startup Genome ước tính rằng khoảng một phần tư số công ty khởi nghiệp trên toàn thế giới đã sa thải 60% nhân viên của họ. Đây thực sự là một thảm họa đối với các công ty, đặc biệt là các công ty khởi nghiệp quy mô nhỏ.
Là một người đang đầu tư mạnh vào các công ty khởi nghiệp, Mr. Ông Nguyễn Hòa Bình, Chủ tịch Hội đồng quản trị NextTech Group, giải thích startup vốn dĩ không có nhiều tiền, chưa kể mô hình của nhiều startup có vấn đề. Theo thống kê của SoftBank, có những startup theo mô hình phải bỏ ra tới 6 đồng mới có được 1 đồng lãi nên đóng cửa là điều hiển nhiên, dịch bệnh chỉ càng đẩy nhanh quá trình này. .
“Những ai đang muốn khởi nghiệp nên dừng lại, trừ khi họ tìm được “đường dài” phù hợp để phát triển. Ai khởi nghiệp cũng phải sắp xếp lại cơ cấu, thực hiện chuyển đổi số, cắt giảm mọi chi phí với marketing, quảng cáo… để đạt mục tiêu thu đủ bù chi. Nếu khó quá, tôi xin gửi đến các nhà sáng lập startup một câu: “Người khôn ắt có tài”, phải biết lùi, biết buông đúng lúc, kẻo vay mượn cá mập nhưng tan sớm, bắt đầu từ bây giờ và tìm cơ hội làm lại trong tương lai”, ông Bình khuyên.
Cùng quan điểm, bà Quỳnh Võ, Giám đốc Phát triển Quỹ đầu tư mạo hiểm Zone Startups Việt Nam, cho rằng qua dịch COVID-19, các startup, dù không muốn, cũng phải bước vào giai đoạn chọn lọc. Rất nhiều startup đã ngắc ngoải từ trước và COVID-19 chính là phép thử để đẩy nhanh kiểm tra xem các ý tưởng, mô hình kinh doanh của những doanh nghiệp này có thực sự hoạt động được hay không.
Các nhà đầu tư, các quỹ có tính chọn lọc còn cao hơn nữa. Họ sẽ nhìn xem việc kiểm soát dòng tiền của startup có tốt hay không, vì hiện nay thị trường đã chuyển qua cuộc chiến về dòng tiền, chi phí và startup phải chứng minh khả năng của mình nhiều hơn để vượt qua thời kỳ dịch bệnh. “Đối với các quỹ, đơn cử như Zone Startups, chúng tôi đã luôn có kế hoạch dự phòng ngay cho các công ty khởi nghiệp khi COVID-19 bùng phát. Chúng tôi sẽ hỗ trợ các startup hoàn thiện lại mô hình kinh doanh và tối ưu hóa Runway (khoảng thời gian cho tới khi doanh nghiệp tiêu hết tiền), cắt giảm chi phi marketing”, bà Quỳnh Võ nhận định.
Cơ hội vàng cho mô hình tốt
Theo nghiên cứu của Nielsen, trang bán lẻ trực tuyến Tiki có số lượng đơn đặt hàng trực tuyến trung bình mỗi ngày tăng ít nhất 2-4 lần so với ngày thường. Dịch vụ mua sắm trực tuyến của Co.opmart cũng tăng gấp 4-5 lần trong thời gian này. Shopee đạt 43,2 triệu lượt truy cập website mỗi tháng trong Q1 2020, tăng 5,2 triệu so với Q4 2019.
Thậm chí, trước sự gia tăng của nhu cầu mua sắm trực tuyến, Grab đã tung ra dịch vụ đi siêu thị cho người dùng – GrabMart. Việc nhanh chóng chuyển sang cung cấp dịch vụ trực tuyến thay vì mua hàng trực tiếp cũng giúp các nhà bán lẻ truyền thống như Big C, MM Mega Market…
Lượng người đến VinID để đi chợ hay mua hàng trực tuyến cũng tăng gấp 3 lần so với bình thường. Lượng truy cập website Bách Hóa Xanh để mua hàng trực tuyến cũng tăng 49% so với quý 6/2019. Chính nhờ những chuyển động tích cực này, bước sang tháng 7/2020, khi dịch bệnh được kiểm soát tốt trên cả nước, ngành bán lẻ tăng trưởng ấn tượng, đạt 431,9 nghìn tỷ đồng, tăng 3,3% so với tháng trước và tăng 4,3% so với cùng kỳ. kỳ năm ngoái.
Huỳnh Công Thắng, đồng sáng lập trung tâm hỗ trợ khởi nghiệp Innolab.Asia, trong báo cáo Nền kinh tế số Đông Nam Á – Việt Nam 2019 (e-Conomy SEA 2019) do Google, Temasek và Bain & Company công bố, nền kinh tế số của Việt Nam ghi nhận giá trị 12 tỷ đô la vào năm 2019, bao gồm các lĩnh vực thương mại điện tử, du lịch trực tuyến, truyền thông trực tuyến và công nghệ gọi xe.
Như vậy, từ giá trị chỉ 3,8 tỷ USD năm 2015, nền kinh tế số Việt Nam đã tăng hơn ba lần. Đây sẽ tiếp tục là một xu hướng trong tương lai chứ không chỉ là sự bùng nổ trong thời kỳ dịch COVID-19. Dịch bệnh chỉ là cơ hội để các hình thức trực tuyến tiếp cận thị trường và khách hàng nhanh hơn. Trong tương lai, các sản phẩm liên quan đến y tế từ xa, ví điện tử và fintech cũng sẽ phát triển rất tốt.
Trong thời điểm dịch bệnh, Galaxy bất ngờ công bố đầu tư lớn vào mô hình giáo dục trực tuyến Hocmai.vn. Ông. Ông Lương Công Hiếu, Tổng Giám đốc Galaxy, cho biết: “Hơn một năm qua, chúng tôi đã tìm kiếm cơ hội tham gia vào lĩnh vực này với một công ty thực sự tâm huyết với lĩnh vực giáo dục.
Đầu tư vào Hocmai, chúng tôi tin tưởng rằng Công ty sẽ có thêm nguồn lực để phát triển và đáp ứng nhu cầu giáo dục trực tuyến ngày càng tăng tại Việt Nam. Sau Hocmai, Galaxy đang muốn đầu tư vào các công ty giáo dục trực tuyến khác ở tất cả các khối như mầm non, phổ thông, đại học, dạy nghề”.
Bà Quỳnh Võ, Zone Startups Việt Nam, chia sẻ thêm rằng: “Dịch bệnh COVID-19 cũng là cơ hội để thế giới sản sinh ra nhiều hình thức kinh doanh doanh mới. Trước dịch COVID-19, không ai nghĩ là sẽ làm việc tại nhà hoàn toàn, nhưng hiện có rất nhiều công ty công nghệ cung cấp phương tiện làm việc và đã phát triển mạnh mẽ. Ngoài ra, các nền tảng livestream cũng phát triển rất nhanh trong giai đoạn này, GoStream, một startup phát triển nền tảng streaming được Zone Startups đầu tư, đã có doanh số tăng trưởng hơn 100% ngay trong mùa dịch”.
Ngoài các loại hình kinh doanh trực tuyến, doanh nghiệp startup cung cấp những giải pháp chuyển đổi số cũng đang nhận được lượng lớn vốn đầu tư từ các quỹ, điển hình là Next100 của Shark Bình. Từ đầu năm tới nay, Next100 đã đầu tư cho nhiều startup như bot bán hàng, Computer Vision Việt Nam – startup về giải pháp trí tuệ nhân tạo và thị giác máy tính cho các công ty fintech đều đã nhận được số tiền lên tới 10 tỉ đồng.
Ông Nguyễn Hòa Bình, NextTech Group, nhận định, các startup có năng lực thực sự, mô hình tốt, kinh doanh thực chất sẽ ngày càng gọi được vốn lớn, bất kể trong dịch COVID-19 hay không. Mặt khác, dịch COVID-19 như là một cú hích lớn cho lời kêu gọi chuyển đổi số và đây thực sự là cơ hội vàng để Việt Nam đưa ứng dụng công nghệ, chuyển đổi số lên một tầm cao mới.
“Tôi đầu tư vào startup chuyên về chuyển đổi số vì thấy họ tăng trưởng cao. Bởi lẽ, công nghệ chính là xu hướng của toàn cầu. Có thể thấy giá trị cổ phiếu của các công ty công nghệ lớn trên toàn cầu đều tăng phi mã ngay trong dịch COVID-19, trái ngược hoàn toàn với các ngành nghề kinh doanh truyền thống. Tôi tin rằng thị trường chứng khoán sẽ luôn phản ánh xu hướng của nền kinh tế nhưng sẽ lệch so với hiện tại từ 2-3 năm. Vì thị trường chứng khoán chính là sự đầu tư cho tương lai”, ông Bình nhận định.
Khi nguồn tiền không còn dồi dào
Năm 2019, lượng vốn đầu tư vào startup công nghệ ở Việt Nam chiếm 18% toàn Đông Nam Á, trong khi của Singapore là 17%. Startup Việt từng có nhiều vòng gọi vốn lớn lên đến hàng trăm triệu USD như MoMo, VNPAY… Tuy nhiên, xét tổng thể, các startup còn lại chỉ gọi được 670 triệu USD, ít hơn nhiều so với năm 2018 (gần 900 triệu USD). Thực tế này cho thấy cuộc đua startup đã bước vào giai đoạn gạn lọc, nhất là trong năm 2020 với dịch COVID-19.
Theo ông, mặc dù chính phủ Việt Nam được quốc tế công nhận là đã quản lý dịch bệnh rất tốt. Nguyễn Hòa Bình, năm 2020 lượng vốn đầu tư vào startup tại Việt Nam sẽ tiếp tục giảm so với năm 2019 và thậm chí là 2021. Có thể chạm đáy.
Trên toàn cầu, theo kế hoạch năm 2020, Quỹ Tầm nhìn của SoftBank đầu tư vào 88 công ty khởi nghiệp, bao gồm WeWork, Uber và DoorDash. Tuy nhiên, đại diện quỹ cũng cho biết sẽ chỉ một số ít startup trong danh mục này có thể nhận đủ tiền như kế hoạch vào cuối năm. Các nhà đầu tư từ Greycroft, Menlo Ventures và Mayfield cũng tiết lộ các công ty đang cắt giảm chi phí, giảm kế hoạch tăng trưởng và tập trung bảo toàn vốn nên khó mở rộng đầu tư vào các dự án kinh doanh mới.
Quỳnh Võ, Zone Startups Việt Nam, nhận xét: “Mặc dù COVID-19 chưa tác động nhiều đến đầu tư cho các startup tốt nhưng thời điểm này các quỹ đầu tư đều muốn tạm dừng một chút để xem lại khả năng của mình.
đầu tư đều muốn dừng lại một chút để nhìn nhận lại năng lực của doanh nghiệp khởi nghiệp.
Ngoài ra, thị trường startup tại Việt Nam cũng đi sau thế giới khoảng 5 năm, nên để chuẩn hóa một startup và kêu gọi vốn lớn từ các quỹ nước ngoài cũng cần có thêm thời gian. Tuy nhiên, năm nay sẽ không tệ hơn quá nhiều so với năm ngoái”.
Theo tình hình hiện tại, ông Huỳnh Công Thắng, Innolab.Asia, cũng đưa ra lời khuyên cho startup Việt Nam rằng, tiền đầu tư cho startup thực sự không nhiều so với lượng tiền trên thế giới. Phong trào startup chính là cuộc chơi mà những tập đoàn lớn muốn tìm ra những mô hình phát triển bền vững cho doanh nghiệp đã phát triển hàng trăm năm của họ.
“Thực tế, tiền đầu tư cho các startup từ các tập đoàn này hoàn toàn không thiếu. Vấn đề ở đây là startup cần chứng minh có khả năng sống khỏe sau dịch mà thôi. Ngoài ra, các startup Việt Nam cần suy nghĩ thực chất hơn và trở về với điều cốt yếu là phát triển công nghệ, chú trọng phát triển sản phẩm, dịch vụ đủ tốt để có thể làm chủ được thị trường trong nước trước”, ông Thắng tư vấn.
Nguồn:https://nhipcaudautu.vn/chuyen-de/startup-truoc-ke-pha-binh-covid-19-3336839/
